طبقه‌بندی علمی جانداران(۱)

برای اینکه کار بررسی جانداران، اعم از جانوران و گیاهان، ساده تر شود، آنها را رده‌بندی یا طبقه‌بندی می‌کنند. در طبقه‌بندی زیست‌شناختی یا طبقه‌بندی علمی در زیست‌شناسی به بیانی دیگر، طبقه‌بندی علمی جانداران، هر جانداری در جایگاه ویژه‌ای از نظر دسته‌بندی قرار می‌گیرد. به هر سطح از دسته‌بندی، یک آرایه (Taxon) گفته می‌شود. طبقه‌بندی علمی جانداران در واقع زیرمجموعه‌ای از دانش آرایه‌شناسی زیستی یا آرایه‌شناسی(تاکسنومی) آلفا (Alpha Taxonomy) است. 

«طبقه‌بندی علمی جانداران» شکلی از آرایه شناسی علمی است. که باید آن را از طبقه‌بندی جانداران از سوی مردم عادی که بنیان علمی ندارند، بازشناخت.  

با توجه به این‌که ارتباط میان یک اندامگان با دیگر موجودات زنده را می‌توان بدون آن‌که اول چنان‌که باید و شاید مورد مطالعه و بررسی دقیق وریزبینانه قرار داده شود، فهمید، طبقه‌بندی علمی یاری بزرگی در ثبت و گزارش اطلاعات، هم به دیگر دانشمندان و هم به مردم عادی می‌رساند و در واقع گام آغازینی برای ادامهٔ بررسی‌های آرایه‌شناختی به شمار می‌رود. سامانه‌شناسی نیز هرچند در عمل کل حوزهٔ کاری «آرایه‌شناسی» را در بر می‌گیرد ولی هدف اصلیش پی بردن به چگونگی خویشی‌ها و نسبت‌های اندامگان‌ها در طول زمان است. 

«طبقه‌بندی علمی» نوین ریشه در کارهای کارلوس لینه، که جانداران را بر طبق مشخصه‌های همسان جسمی گروه‌بندی می‌کرد، دارد. البته پس از وی، این گروه‌بندی‌ها برای سازگاری هر چه بیشتر با «اصل نسب مشترک» داروینی مورد بازبینی قرار گرفته‌اند.

هوبره(۱)

هوبره 

(Houbara Bustard) از پرندگان بسیار‏‎ ‎زیبا و باشکوه کویرهاست‌‏‎.طول بدنش از نوک منقار تا انتهای‌‏‎‎ دم، حداکثر به ۶۵سانتی‌متر می‌رسد‏‎. نر و ماده شبیه هم هستند، ولی نرها حدود 10‏‎‎ درصد از ماده‌ها بزرگتر‏‎ می‌باشند‏‎. «هوبره نر» دارای دمی نسبتا بلند و بالهایی باریک در‏‎ ‎هنگام پرواز است.‏‎ دو رشته پرهای زینتی‌‏‎ سیاه و سفید در حاشیه گردن دارند ‏‎که‌‏‎ سیاهی‌‏‎ آنها در پشت گردن به خوبی مشخص است. «هوبره» عموما پرنده‌ای مهاجر است که در بیابانها و دشتهای نیمه بیابانی و خشک زندگی می‌کند و در دو فصل بهار و پاییز به سرزمینهایی بسیار دور دست مهاجرت می‌کند. این پرنده در مناطق جنوب غرب استان هرمزگان به آن حرز می‌گویند.  

یوز ایرانی (۷)

یوزهای آفریقایی ( African Cheetah ) : 

یوزهای آفریقایی در اکثر نقاط این قاره پراکندگی داشته اند و امروزه نیز در نیمی از کشورهای آفریقایی ساکن هستند . این یوزها به 5 زیرگونه تقسیم بندی می شوند . تعداد یوزپلنگ های آفریقایی بین 5 تا 15 هزار قلاده تخمین زده می شود . از زیرگونه های مهم این جانور در آفریقا می توان به 4 گروه اشاره کرد . زیرگونه ی شمال غرب آفریقا که جمعیت این زیرگونه در کشورهای الجزایر ، مالی ، موریتانی ، نیجر ، بورکینافاسو و سنگال زیست می کند . پراکندگی زیرگونه ی شرق آفریقا به کشورهای کنیا ، سومالی ، تانزانیا ، اوگاندا و اریتره محدود می شود . گونه ی مرکزی هم در کشورهای کامرون ، چاد ، آفریقای مرکزی ، اتیوپی ، نیجریه و سودان زندگی می کند . اما پرجمعیت ترین گونه ی یوزپلنگ در دنیا ، گونه ی جنوب آفریقاست که کشورهای آنگولا ، بوتسوانا ، کنگو ،موزامبیک ، مالاوی ، آفریقای جنوبی ، تانزانیا ، زامبیا ، زیمباوه و نامیبیا میزبان آن هستند . نامیبیا با دارا بودن 2500 قلاده یوز ، بیشترین جمعیت یوزهای جهان را داراست . یوزپلنگ های آفریقایی هم زمانی در خطر انقراض بوده اند که امروزه با برنامه های کارآمد از خطر انقراض رهایی یافته اند . 

یوز ایرانی (۶)

  

پراکنش و آمار :

جمعیت یوزپلنگ ها و مناطقی که آنها در آنجا ساکن بودند بسیار کاهش یافته است . یوزپلنگ آسیایی که تا همین یکصد سال پیش در تمام کشورهای خاور میانه و اکثر کشورهای شرقی ایران مانند ترکمنستان ، افغانستان ، پاکستان ، قزاقستان و هند حضور داشت ، امروزه تنها به دشت ها و بیابان های ایران و آن هم در جمعیتی در حال انقراض محدود شده است . تعداد یوزهای آسیایی که در ایران زندگی می کنند بین 50 تا 100 قلاده تخمین زده می شود . وضعیت یوزهای آفریقا بهتر از آسیایی ها است ولی آنها هم در اوضاع ایده آلی به سر نمی برند . جمعیت یوزپلنگ های آفریقا از 10 میلیون در 44 کشور به 15 هزار قلاده در 27 کشور کاهش یافته است . اما امروزه با تدابیری که اندیشیده شده است ، یوزهای آفریقایی در بعضی کشورها از وضعیت بحرانی خارج شده اند . بیشترین جمعیت یوزهای جهان متعلق به کشور نامیبیاست . 

یوز ایرانی (۵)

انواع گونه ها : 

یوزها زمانی در سرتاسر آسیا ، آفریقا ، اروپا و آمریکای شمالی گشت می زدند . همگی یوزهای آمریکا ، اروپا و شرق آسیا در اثر تغییرات اقلیمی انتهای عصر یخبندان از بین رفتند . باقیمانده ی آنها در شبه جزیره هندوستان ، غرب و جنوب غربی آسیا و اکثر مناطق قاره ی آفریقا گسترش یافتند . اما تخریب زیست گاهها باعث شده تنها ۲گونه اصلی این جانور باقی بماند . گونه آسیایی و گونه ی آفریقایی . تمامی یوزهای حاضر در بخش های وسیعی از خاور میانه و هندوستان از بین رفتند و یوزهای آفریقایی به شدت کاهش پیدا کردند و امروزه به غیر از جمعیتی از یوز که در کشورهای آفریقایی وجود دارد ، ایران تنها کشور دارای یوزپلنگ است و همگی یوزهای آسیا در تعدادی بسیار کم در بخش های مرکزی ایران زیست می کنند . برخی محققان معتقدند این گربه سان دارای حداقل 6 زیرگونه است . به طوری که یوزهای آسیا یک زیرگونه ، یوزهای شمال و غرب آفریقا یک زیرگونه و 4 زیرگونه ی دیگر در جهان وجود دارند . زیرگونه ی آسیایی که تنها یک مورد و همان یوزپلنگ ایرانی است . اما یوزهای آفریقا به زیرگونه های شمال غربی ، شرق ، مرکز ، جنوب و دیگر زیرگونه ها طبقه بندی می شوند . بین یوزهای آسیا و یوزهای آفریقا ، تفاوت هایی وجود دارد . یوزپلنگ ایرانی هیکل بزرگتر و رنگ روشن تری نسبت به زیرگونه ی آفریقایی دارد . همچنین تعداد خال های روی بدن در یوز آسیایی کمتر است و این به دلیل آن است که خال های این گونه از آفریقایی ها بزرگتر است . به طور معمول تعداد خال های روی بدن هر یوزپلنگ آفریقایی ، به بیش از 3 هزار عدد می رسد .