یوزپلنگ ( یوزپلنگ ایرانی )
یوزپلنگ جانوری پستاندار از راسته ی گوشت خواران و خانواده گربه سانان است . اولین چیزی که با شنیدن نام یوز در ذهن آدمی نقش می بندد ، سرعت فوق العاده و بی نظیر او در میان تمام جانداران خشکی زی است . ویژگی های بدنی او چنان تکامل یافته است که به او اجازه می دهد با سرعت معمول بین 90 تا 110 کیلومتر بر ساعت بدود . البته یوزپلنگ می تواند سرعت خود را به مقدار حداکثر توانش ، یعنی 114 تا 120 کیلومتر در ساعت ارتقا دهد .
یوزپلنگ با گربه سانان تفاوت های بارزی دارد و همین امر باعث شده بود که تا مدت ها یوزپلنگ را یک سگ – گربه بدانند . یوزپلنگ بر خلاف اکثر گربه سانان یک حیوان روز فعال است . همچنین یوز مانند سگ سانان به خصوص سگ تازی ، شکار خود را تعقیب می کند . در صورتی که گربه سانان بزرگ مانند ببر و پلنگ از روش کمین کردن و غافل گیری طعمه استفاده می کنند . به علاوه پنجه های یوز مانند گربه سانان جمع شدنی نیست و همچون سگ سانان همیشه باز است . اما پوشش بدن ، دندان های یوز و سر گرد و کوچک آن باعث شده است یوزپلنگ در میان گربه سانان قرار بگیرد . حس بینایی ، قوی ترین حس در یوزپلنگ است .
مشخصات :
طول بدن یوزپلنگ بین 110 تا 170 سانتی متر و اندازه ی دم آن 66 تا 84 سانتی متر است . ارتفاع بدن یوزپلنگ از سطح زمین ، 67 تا 94 سانتی متر و وزن این گربه سان بین 35 تا 65 کیلوگرم است . یوز نر 15 درصد بزرگ جثه تر از ماده است . رنگ بدن یوزپلنگ از زرد کم رنگ تا زرد مایل به قرمز است . تمام بدن یوزپلنگ به جز ناحیه گردن و شکم از خال های سیاه توپر پوشیده شده است . هیچ دو یوزپلنگی را نمی توان یافت که خال های روی سر و بدنشان یکی باشد . این مسئله یکی از راه های تشخیص یوزها در طبیعت است . یوزپلنگ دارای یال کم پشتی است که در توله ها خاکستری و بلندتر به نظر می رسد . دم بلند یوز برای حفظ تعادل این جانور نقش بسیار مهمی دارد . دو خط بر صورت یوزها نقش بسته است که به خط اشک معروف است . خط اشک یوزپلنگ از گوشه ی داخلی چشم ها شروع می شود و تا کنار خارجی دهان ، درست پشت دندان های نیش امتداد می یابد . خط اشک از بازتاب نور جلوگیری می کند و وسیله ای برای استتار بیشتر است . به علاوه با به حداقل رساندن زنندگی نور خورشید برای چشمان جانور ، باعث افزایش دقت دید آن می شود . در حقیقت خط اشک ، عینک آفتابی یوزپلنگ هاست . چشم ها هم در یوزپلنگ در بالای سر قرار گرفته است و به یوز این امکان را می دهند که وقتی از پشت بوته ها و علف ها ، اطراف را زیر نظر گرفته است به راحتی بدون اینکه دیده شود ، بتواند شکار خود را انتخاب کند و زیر نظر بگیرد .
زیست گاه :
زیستگاه یوز دشت ها ، بیابان ها و علف زارهای باز است . در آفریقا این جانور را می توان در ساواناها دید . البته این جانور می تواند در مناطق تپه ماهوری هم زندگی کند اما به هیچ وجه نمی تواند در کوه ها زیست نماید . زیرا دشت ها و بیابان های باز اجازه می دهد یوزها از قابلیت سرعت زیاد و دید تخصص یافته برای یافتن طعمه و یا دشمنان استفاده نمایند . چنین قابلیت هایی اصلا در کوهها به کمک یوزپلنگ نخواهد آمد .
